... کاوه در آستـانه

غوطه در خودم و شعرهای احمد شاملو

... کاوه در آستـانه

غوطه در خودم و شعرهای احمد شاملو

باری خشم خواننده از آن است که ما حقیقت و زیبایی را با معیار او نمی­سنجیم و بدین گونه آن کوتاه­اندیش از خواندن هر شعر سخت تهی­دست بازمی­گردد.

 

(6، آیدا در آینه)

بر کدام جنازه زار می­زند این ساز؟

بر کدام مرده­ی پنهان می­گرید

این ساز بی­زمان؟

در کدام غار

بر کدام تاریخ می­موید این سیم و زه، این پنجه­ی نادان؟

 

                                    بگذار برخیزد مردم بی­لبخند

                                    بگذار برخیزد!

 

زاری در باغچه بس تلخ است

زاری بر چشمه­ی صافی

زاری بر لقاح شکوفه بس تلخ است

زاری بر شراع بلند نسیم

زاری بر سپیدار سبز بالا بس تلخ است.

بر برکه­های لاجوردین ماهی و باد چه می­کند این مدیحه گوی تباهی؟

مطرب گورخانه به شهر اندر چه می­کند

زیر دریچه­های بی­گناهی؟

 

                                    بگذار برخیزد مردم بی­لبخند

                                    بگذار برخیزد!

 

                                    (بدون عنوان، در آستانه)

کاش دل­تنگی نیز نام کوچکی داشت

تا به جان­اش می­خواندی:

نام کوچکی

تا به مهر آوازش می­دادی،

همچون مرگ

که نام کوچک زندگی­ست

و بر سکوب وداع­اش به زبان می­آوردی

هنگامی که قطاربان

                         آخرین سوت­اش را بدمد

و فانوس سبز به صدا درآید:

نامی به کوتاهی آهی

که در غوغای آهنگین غلتیدن سنگین پولاد بر پولاد

به لب­ جُنبه­یی بدل می­شود:

به کلامی گفته و ناشنیده انگاشته

یا ناگفته­یی شنیده پنداشته.

 

                                                (یک مایه در دو مقام، مدایح بی­صله)

کپک

دل­ام کپک زده، آه

که سطری بنویسم از تنگی دل،

همچون مهتاب­زده­یی از قبیله­ی آرش بر چکاد صخره­یی

زهِ جان کشیده تا بنِ گوش

به رها کردن فریاد آخرین.

                                                (یک مایه در دو مقام، مدایح بی­صله)

آنچنان که حافظ گفت

همایی چون تو عالی­قدر، حرص استخوان تا کی

                                           دریغ آن سایه­ی رحمت که بر نااهل افکندی

 

«ــ آه، اسفندیار مغموم!

     تو را آن به که چشم

     فرو پوشیده باشی!»

 

                                (سرود ابراهیم در آتش، ابراهیم در آتش)

 

بخند

به چرک می­نشیند

                       خنده

به نوار زخم­بندی­اش ار

                             ببندی.

رهایش کن

رهایش کن

              اگر چند

قیقوله­ی دیو

               آشفته می­شود.

 

**

چمن است این

چمن است

با لکه­های آتش خون گل

 

بگو چمن است این، تیماج سبز میرغضب نیست

حتا اگر

      دیری­ست

                  تا بهار

بر این مسلخ

بر نگذشته باشد.

 

**

تا خنده­ی مجروح­ات به چرک اندر ننشیند

رهایش کن

چون ما

        رهایش کن!

 

                                    (تعویذ، ابراهیم در آتش)

 

شیهه و سم ضربه.

 

چهار سمند سرخوش

در شیب علف چر رودررو:

 

دور دست تاریخ

در فاصله‌ی یک سنگ‌انداز.

 

                                    (مدایح بی‌صله)

ماهی

من فکر می­کنم

هرگز نبوده قلب من

                         این گونه گرم و سرخ؛

 

احساس می­کنم

     در بدترین دقایق این شام مرگزای

     چندین هزار چشمه­ی خورشید

                                               در دلم

می­جوشد از یقین؛

 

احساس می­کنم

    در هر کنار و گوشه­ی این شوره زار یأس

    چندین هزار جنگل شاداب

                                     ناگهان

می روید از زمین.

 

***

آه ای یقین گمشده، ای ماهی گریز

در برکه­های آینه لغزیده تو به تو!

من آبگیر صافیم، اینک به سحر عشق،

از برکه های آینه راهی به من بجو!

 

***

من فکر می­کنم

هرگز نبوده

             دست من

                         این سان بزرگ و شاد؛

 

احساس می­کنم

در چشم من

                به آبشر اشک سرخگون

خورشید بی­غروب سرودی کشد نفس؛

 

احساس می­کنم

در هر رگم

             به هر تپش قلب من

                                       کنون

بیدارباش قافله­یی می­زند جرس.

 

***

آمد شبی برهنه ام از در

                                چو روح آب

در سینه اش دو ماهی و در دستش آینه

گیسوی خیس او خزه بو، چون خزه به هم.

 

من بانگ برکشیدم از آستان یأس:

«- آه ای یقین یافته، بازت نمی­نهم!»

 

                                                            (ماهی، باغ آینه)

نخست

         دیر زمانی در او نگریستم

چندان که چون نظر از وی بازگرفتم

در پیرامون من

                  همه چیزی

                                به هیات او درآمده بود.

 

آنگاه دانستم که مرا دیگر

                                از او

                                     گریز نیست.

                            

                                                (آیدا: درخت و خنجر و خاطره)

قلب

با این همه ای قلب دربه‌در!

از یاد مبر

           که ما

                 ـ من و تو ـ

عشق را رعایت کرده‌ایم،

از یاد مبر

           که ما

                ـ من و تو ـ

انسان را رعایت کرده‌ایم،

خود اگر شاه‌کار خدا بود

یا نبود.

                        (چلچلی، ققنوس در باران)