یه تریپ آواشناسی

    سر کلاس آواشناسی به نکته‌ای برخوردم که فکر می‌کنم در بررسی شعر سپید باید به نوعی جایگاهی برای آن پیدا کرد.

   شاید بدانید که در آواشناسی عناصری وجود دارند به نام عناصر زبر زنجیری. این عناصر در تعیین معنای کلمات و جملات نقش به‌سزایی دارند. برای مثال تکیه (stress) در زبان انگلیسی نقشی فوق‌العاده مهم دارد و در صورت جابه‌جا شدن آن ممکن است مثلا یک فعل به اسم تغییر یابد، یا لحن(intonation) در بیشتر زبان‌های مطرح‌دنیا در مفهوم جمله یا عبارت تاثیر‌می‌گذارد.

اما برخی از این عناصر زبر زنجیری تنها در نقاط محدودی از جهان کاربرد‌ ـ یا اصولا وجود ـ دارند، مانند tone که آهنگ یک سیلاب را مشخص می‌کند و در زبان کشورهای آسیای جنوب شرقی به چشم می‌خورد، یا length که در زبان ایتالیایی نقشی مهم دارد، بدین معنی که اگر یک حرف را دقیقا با یک تلفظ اما با درازای متفاوت ادا کنیم در معنای واژه تفاوت ایجاد شود.

درست است که ما در فارسی چنین نقشی را برای length در نظر نمی‌گیریم اما چیزی داریم به نام دیرش (duration) که شاید‌ بتوان آن را در لحن و آهنگ واژه موثر دانست.

در مورد عناصر زبرزنجیری مانند لحن یا تکیه‌ی جمله در زبان فارسی بحث‌های مفصلی شده است، اما در مورد length و duration چون اصولا بود و نبودشان جای بحث دارد مطالعه‌ی زیادی هم انجام نشده است. من فکر می‌کنم اهمیت این قضیه در این‌جاست که در خوانش شعر سپید ـ که همانا بیان صحیح آهنگ آن است ـ هر دوی این عناصر تاثیر گذارند، اما منابع کافی برای مطالعه در این زمینه ندارم. برای همین از دوستان عزیز می‌خواهم اگر منبع خاصی در این زمینه سراغ دارید در آینه‌درآینه معرفی کنید تا در آینده بتوانم در مورد نظر امروزم دقیق‌تر صحبت کنم.

     سپـــــــاس

* در ضمن اگر کسی در مورد شاملو و آثارش مطلبی دارد خوشحال می‌شوم برایم بفرستد تا بتوان آن را در همین وبلاگ نمایش داد.

** تا یادم نرفته بگم که در قطعه‌ی زیر ترکیبی از قافیه و آهنگ‌های درونی و کناری یافت می‌شود که برایتان مشخص می‌کنم.


به چرک می‌نشیند
                        خنده
به نوار زخمبندیش ار
                           بندی.
                                     
                                           (تعویذ)